पूलाखालून धडधडत येणारं रेल्वेचं धूड ओझरतं पाहीलं तिने आणि पावलांचा वेग वाढवून चक्क पळत सुटली...आजूबाजूच्या गर्दीची, धक्क्यांची तमा न बाळगता... लोंढ्यासोबत लेडीज डब्यात स्वतःला झोकून देत एका कोपर्यात स्थिरावली. गाडीने वेग घेतला. संध्याकाळच्या पिवळसर सोनेरी उजेडाने आणि मंद वार्याने ताण सैलावला. अचानक काहीतरी आठवून... मगाशी पूलावरून धावतानाचा तो ओंगळ स्पर्श... अगदीच नकोसा... रागाने नापसंतीचा कटाक्ष टाकला तर ते लाचार ओंगळ हास्य गाळणारा चेहरा!!! आजूबाजूच्या गर्दीतलाच! रूमालाने खसखसून पुसला दंड तिने! "श्शीSS काय सुख मिळवतात असल्या चोरट्या स्पर्शाने?" सोनेरी संध्याकाळ, मंद सुखावणारा वारा कश्श्या कश्श्यानं तिचा गेलेला मूड परत येणार नव्हता... त्या नकोश्या आठवणी तोंड कडू कडू करून गेल्या.
रोजच्या रोज याच बातम्या... आज हिच्यावर रेप उद्या तिचा विनयभंग, आज हिच्यावर बलात्कार उद्या तिच्यावर अत्याचार! प्रसंग, ठिकाणे, व्यक्ती, तारखा, अत्याचारी व पीडीत वयोगट, चेहरे, नाती... वेगवेगळे... वेदना त्याच!! आयुष्यभरासाठीची स्वतःच्याच शरीराची किळस वाटायला लावणार्या... झोपेतही ते ओंगळ स्पर्श, बिभत्स चेहरे जाणवून देणार्या... आरश्यातील स्वतःच्याच प्रतिबिंबाला स्वतःसकट संपवावं असं कित्येकदा वाटायला लावणार्या... आयुष्यभर!!!
काल सकाळीपण रोजच्या गर्दीला, विखारी नजरांना, ओंगळ स्पर्शांना चुकवत धापा टाकत ती ऑफीसात शिरली. कपाळावरचा घाम टिपत दम खाईपर्यंत बॉयने चहाचा वाफाळता कप पुढ्यात ठेवला. शेजारच्या टेबलावर चाय टाईम मैफील जमली होती. "शी किती दिवस हे अत्याचारी लोक असे उजळ माथ्याने नवनवे गुन्हे करत नवीन सावजं शोधत फिरणार?" " तर काय? त्या बिच्चार्या मुलीचं काय? तिच्या घरचे? तोंड लपवून आयुष्य काढावं लागत असेल नै?" "कोण लग्न करणार अशा मुलींशी?" "पण काय हक्क आहे अशा रितीने कोणाचे आयुष्य उध्वस्त करायचा?"
सावज काय, बिच्चारी काय? छान आलं-वेलचीने गंधाळलेल्या चहाचा घोट तिच्या तोंडात कडवटपणे फिरत राहीला. "पण मुलींनीही जरा आवर घातला पाहीजे ना स्वतःच्या वर्तनाला... स्टाईल्स, फॅशन्सच्या नावाखाली प्रव्होकेटींग ड्रेसेस घालून सुंदर, नोटीसेबल दिसण्याची हौस तर त्यांनाच असते ना... कशाला वेळी अवेळी पब्ज, मूव्हीज, पार्टीज हवेत?" ताडकन तिने नजर वळवून बघीतलं... तिचा प्रोजेक्ट लीड!!! चहाचा कप जवळजवळ टेबलावर आपटून तिने त्या मैफीलीकडे मोर्चा वळवला... "ओ प्रव्होकेटिंग ड्रेसेस? आई किती वर्षांची आहे रे तुझी? काम करते? कपडे वगैरे धूत असेल... बादलीतून कपड्यांचे पिळे वाळत घालताना तिचा पदर सरकला तर ती प्रव्होकेट करते का रे बघणार्याला? तुझी बायको नोकरी करते ना? प्रोजेक्ट रिलीजच्या वेळी उशीरापर्यंत ऑफीसात थांबून कंपनीच्या बसड्रायव्हरला ती मोटीव च देते कि नाही की आ बैल मुझे मार! मुलगी आहे ना तुला? झाली असेल आता पाच-सहा महीन्यांची! गोड गोंडस हसून शेजारच्यांना प्रोवोकेट करत असेल... बातम्या वाचतोस ना रोज आणि टिव्हीवरचे न्यूज चॅनेल्स सर्फ करतोस की नाही? नव्वद टक्के पीडीत मुली सहा महीन्यांच्या अजाण बाळांपासून चौदा पंधरा वर्षांच्या नुकत्याच उमलू पाहणार्या कोवळ्या कळ्या असतात. त्या काय प्रव्होकेट करणार रे? बसमध्ये गर्दीत जागा नसताना शरीर आकसून स्पर्श चुकवताना मागून पुढून चिकटल्यानंतर तुमच्या अवयवाला स्वर्गीय सुख मिळतं ना? आम्हाला आमचा आणि कधी कधी तुमचाही अवयव कापून टाकावासा वाटतो. अंगाप्रत्यंगावरून फिरणार्या नजरा पाहील्या की अंगभर ओढणी असेल तरी सारखी करायला हात वर जातो... लाळ गाळणारे चेहरे नजरेसमोर आणि किळस वाटायला लावणारे स्पर्श अंगावर, मनावर घेऊन दिवसभर वावरतो. दगडाचं का बनत नाहीये हे मन! प्रयत्न केला तरी पुसले का जात नाहीयेत हे स्पर्श? मनातून रेंगाळत राहतात आणि शरीरावर वळवळत राहतात... सात वर्षांच्या मुलीला समजतात का रे हे स्पर्श काय सुख देतात ते? आय वॉज रेप्ड इन द एज ऑफ सेव्हन!! अॅण्ड एव्री नाईट बीईंग रेप्ड इन माय मेमरीज!!!" आपला आवाज वाढलाय हे समजल्यावर तिने आटोपतं घेतलं... "सो कॉल्ड इंजिनीअर म्हणे! अडाणी रेपीस्ट परवडले यांच्या मेंटॅलिटीपुढे... करतात, सोडून देतात! हे आयुष्यभर आठवण करून देतात आमच्या सडलेल्या शरीराची आणि सो कॉल्ड योनीशुचितेची!!!" धुमसत तिने ऑफीस सोडलं होतं!
सतत २ दिवस विचार करकरून डोकं जड झालेलं त्यामुळे अचानक वाजलेल्या बेलचा आवाज अजूनच कर्कश्य वाटला. कुरकुरतच तिने दरवाजा उघडला. बाहेर एक प्रसन्न व्यक्तीमत्व होतं. "मी डिस्टर्ब तर नाही ना केलं?" बाहेरील सकाळपेक्षा प्रसन्न हसत त्या तरूणाने विचारलं. तिच्या कपाळावरील अस्पष्ट आठ्यांना दुर्लक्षित त्याने स्वतःची ओळख करून दिली. अत्याचारी पीडीत मुलींच्या पुनर्वसनासाठी सेवाभावी संस्थेत तो सक्रीय कार्यकर्ता होता. अत्याचारी मुलीला तिच्या नातेवाईकांच्या हेटाळणीपासून वाचवून, आईवडीलांनी वाळीत टाकल्यावर स्वतःच्या पायावर उभे राहून समर्थपणे मानाने आयुष्य जगायला शिकवले जायचे तिथे. मुलींना स्वतःबद्दलची अपराधी भावना काढून टाकून स्वतःवर प्रेम करायला शिकवले जायचे.
'बरं मग'? या तिच्या चेहर्यावरील प्रश्नचिन्हाचे उत्तर म्हणून तो पुन्हा प्रसन्न मंद हासला. आपले तिच्याकडे जाण्याचे प्रयोजन तिला समजावून सांगत म्हणाला..
"नकोसे स्पर्श झेलत, नकोश्या नजरांना टाळत तर कधी दुर्लक्षत पण ते ओझे कायम स्वतःच्या संवेदनाशील मनावर बाळगत कितीजणी जगत असतात. अपराधी भावनेने त्या स्पर्शांपासून स्वतःचंच अंग चोरत! आपली यात काहीच चूक नाही... हे शरीर आपलं आहे, सुंदर आहे... अजूनही!!! हे कायम त्यांच्या मनावर ठसवण्याचा प्रयत्न करावा लागतो. मी करतो पण लिंगभेदामुळे त्यांना पुरेसा विश्वासार्ह वाटत नाही, रादर मी स्वतःच तितकंसं रिलेट करू शकत नाही... "एका श्वासाच्या विश्रांतीनंतर आपले काळेभोर शार्प डोळे तिच्यावर रोखत तो स्पष्टपणे म्हणाला..."जितकं तू करू शकशील! मला, आमच्या संस्थेला तुझी गरज आहे. आणि कदाचित तुलाही..."
तिला "हो / नाही"च्या आंदोलनांमध्ये तसेच सोडत तो उठला... जाता जाता वळून म्हणाला... "मला तुझा अॅड्रेस तुझ्या प्रोजेक्ट लिडने दिला... आणि हो त्यानं तुला मनापासून सॉरीही म्हटलंय! उद्या ऑफीसात म्हणेलच! तो म्हणाला की तू खूप सिन्सीअर, हुशार आणि संवेदनाशील व्यक्ती आहेस, प्रसन्न आणि आनंदीही असावीस पण स्वतःला कोशात दडवून ठेवलं आहेस... तुला खरंच गरज आहे, व्यक्त होण्याची!! मुक्त होण्याची!! जमेल तुला नक्की, विचार कर. तुझ्यासारख्या कितीतरी जणींना गरज आहे तुझी!!!" तो गेला... तिला एक नवी दृष्टी देऊन! स्वतःवरच प्रेम करायला शिकवून! त्याच्या पाठमोर्या प्रतिमेकडे कितीतरी वेळ ती पाहतच राहीली... कितीतरी दिवसांनी आजची सकाळ प्रसन्नपणे हसतीये काय? आरश्यातल्या प्रतिबिंबाकडे स्वतःलाच न्याहाळत असताना एक गोड लाडीक गिरकी घ्यायचा अनावर मोह झाला... लहानपणी घ्यायची तसा... "मै अपनी फेवरेट हूं" म्हणणार्या जब वी मेटमधील गीतसारखा!!!
...स्वप्नाली वडके तेरसे.